
Najpopularniejsze
- 6 czerwca 2025
Straconka bo… albo zbóje, albo potok. Zapraszamy na kolejny tekst turystycznych miastach
Straconka, obecnie stanowiąca integralną część Bielska-Białej, to miejsce o bogatej historii i fascynujących korzeniach. Ciekawa jest także historia samej nazwy tej górskiej, wręcz wiejskiej enklawy miasta.

Pierwsi osadnicy, którzy przybyli do tej malowniczej okolicy około roku 1550, wywodzili się z sąsiedniego Lipnika. Byli to niemieccy osadnicy na prawie magdeburskim, którzy otrzymali do zagospodarowania duże połacie pól oraz lasów. Ich osadnictwo miało początek w tradycyjnych rolniczo-pasterskich zajęciach, które przez wieki wyznaczały charakter tej okolicy.
Na początku osadnicy, zwłaszcza Wałasi, gospodarowali głównie na terenach górskich i szczytach, gdzie prowadzili pasterstwo, hodując kozy i owce. Ich życie skupiało się wokół prostych szałasów, a z zebranej wełny sprzedawali surowiec na pobliskim Białej, co przyczyniało się do rozwoju przemysłu wełnianego w regionie.
Z czasem Wałasi zaczęli osiedlać się także w dolinach, stopniowo schodząc od źródeł potoku ku niższym terenów. To właśnie w dolinach, wokół strumienia, który później nazwano Straconka, osiedlali się na stałe, rozbudowując swoje gospodarstwa.
Nazwa Straconka ma dwa główne źródła. Jedno to jej ukształtowanie geograficzne - rzeka, nad którą powstały ludzkie sadyby traciła się pomiędzy zarośniętymi lasami wąwozami, tworząc szeroką dolinę.
Drugie, to bardziej legendarna i niepotwierdzona dokumentacją opowieść ludowa mówiąca, że nazwa pochodzi od tracenia zbrodniarzy w starostwie lipnickim, którzy mieli „znikać” w okolicy. Tradycja ta przekazywana ustnie, sugeruje, że miejsce to miało swoje mroczne tajemnice, a historia związana z przestępcami i ich karaniem odcisnęła się na lokalnej tożsamości.
W dokumentach historycznych pojawiają się także odwołania do symboli i herbów, które odzwierciedlały trudną i burzliwą przeszłość tej społeczności. Od około 1791 roku używano pieczęci z trupią czaszką i dwoma piszczelami - symbolami, które miały podkreślać surowość i nieuchronność sprawiedliwości.
W roku 1706 odnotowano obecność zbója Jana Góry, co mogło mieć wpływ na makabryczny charakter heraldyki i symboliki gminy. Od tego czasu trupia czaszka stała się nieoficjalnym herbem Straconki, a jej użycie trwało aż do końca XIX wieku. W 1899 roku, pod naciskiem władz austriackich, herb ten został zmieniony, a symbolika złagodzona, co odzwierciedlało zmiany w administracji i podejściu do lokalnej tożsamości.
Dziś Straconka to dzielnica, która zachowała ślady swojej historycznej przeszłości, jednocześnie będąc miejscem dynamicznego rozwoju i integracji z większym miastem. Jej historia, pełna legend, tradycji i symboli, stanowi ważny element dziedzictwa Bielska-Białej, przypominając o czasach, gdy życie toczyło się wokół pasterstwa, rolnictwa i lokalnej społeczności, dla której historia była równie ważna jak codzienne wyzwania.
Komentarze
Zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych Osobowych (RODO) na portalu beskidy.cafe zaktualizowana została Polityka Prywatności. Zachęcamy do zapoznania się z dokumentem.